Wanneer we het hebben over de lichaamstemperatuur van honden, denken we meteen aan koorts. Maar onderkoeling kan net zo gevaarlijk zijn voor onze huisdieren.
Wanneer de lichaamstemperatuur van een hond ter sprake komt, denken we direct aan koorts. Echter, onderkoeling kan net zo gevaarlijk zijn voor onze huisdieren als oververhitting, wat niet hetzelfde is als een koortsige toestand. In dit artikel kom je te weten welke typische tekenen er zijn die aangeven dat je de temperatuur van je hond moet meten. Ook krijg je antwoord op de vraag hoe je dit moet doen en wat je moet doen als je hond te warm is of een te lage temperatuur heeft.
Hoe reguleert een hond zijn lichaamstemperatuur?
Een hond is een zogenaamd warmbloedig (homeotherm) dier, wat betekent dat hij, ondanks veranderingen in de omgevingstemperatuur, in staat is om een constante lichaamstemperatuur te handhaven door thermoregulatie. Deze constante temperatuur ligt voor honden tussen de 38-39ºC, afhankelijk van het ras, de grootte en de leeftijd.
Als de lichaamstemperatuur afwijkt van het gemiddelde, moet de hond compenseren voor deze afwijking. Dit kan hij doen door warmte af te geven of warmte te produceren.
Omdat honden geen zweetklieren hebben, kunnen ze niet zoveel warmte afgeven door te zweten als mensen. De warmteafgifte gebeurt voornamelijk via de voetzolen en door te hijgen, terwijl het produceren van warmte gebeurt door te trillen, waardoor ze op kunnen warmen. Dus als een hond erg trilt, kan dit nog steeds normaal zijn.
Niet alleen de tong en de voetzolen zijn essentieel voor thermoregulatie, maar ook het neusslijmvlies, omdat ze hiermee ook aanzienlijke verdamping uitvoeren.
Beide afwijkingen, zowel naar boven als naar beneden, hebben hun typische symptomen, waardoor je grotere problemen kunt voorkomen.
Symptomen van onderkoeling
Laten we eerst kijken naar het geval waarin de temperatuur van je huisdier zo laag wordt dat hij niet in staat is om voldoende warmte te produceren om zijn gemiddelde lichaamstemperatuur te handhaven. Dit wordt onderkoeling of hypothermie genoemd, waarvan de symptomen meestal zijn:
Bij hypothermie geeft het lichaam meer warmte af dan het kan produceren. Veel voorkomende symptomen zijn koude rillingen, trillen, lethargie, langzame ademhaling, sufheid en spierstijfheid. Bij aanraking voelt onze huisdier koud aan.
Dit kan gebeuren als onze hond langdurig wordt blootgesteld aan kou, als zijn vacht en huid langdurig nat zijn, omdat natte vacht de warmtebehoudende capaciteit van de ondervacht beïnvloedt. Onderkoeling kan ook optreden na een lange narcose die nodig is voor een operatie.
Wanneer spreken we van hypothermie?
Omdat de normale lichaamstemperatuur van onze viervoetige vrienden rond de 38-39ºC ligt – wat hoger is dan die van mensen, die tussen de 36-37ºC ligt – spreken we van hypothermie als hun lichaam afkoelt tot 35ºC of minder.
Vooral kleine en jongere pups, evenals kortharige rassen, lopen een groter risico omdat ze sneller warmte verliezen. Onderkoeling kan ook sneller optreden bij oudere honden dan bij volwassen gezonde honden, dus ze hebben ook extra zorg nodig.
Dus, wat moet je doen als je merkt dat je hond in een staat van onderkoeling verkeert?
Ten eerste, voorkomen is beter dan genezen, bereid je voor op de winter!
Kleding voor kleinere of kortharige, kale honden kan lachwekkend lijken, maar ze zijn niet nutteloos. Ze moeten zich goed aankleden. Omdat je kleine huisdier dichter bij de koude grond staat dan zijn grotere tegenhangers, is hij langer blootgesteld aan de kou. Kortharige rassen hebben geen ondervacht die hun lichaam isoleert, zowel in de kou als in de hitte.
Als je je huisdier constant buiten houdt, is het in de winter tijdens koud weer de moeite waard om wat stro in zijn huis te doen, omdat dit eventueel vocht afvoert en zijn lichaam warm houdt, de warmte binnenhoudt. Kies een hondenhok dat groot genoeg is zodat hij er comfortabel in past, maar klein genoeg zodat hij het interieur met zijn lichaam kan verwarmen in de winter.
Als het ongeluk al is gebeurd en je een van de bovenstaande symptomen opmerkt, begin dan geleidelijk met opwarmen. Wikkel hem in een verwarmde deken of andere verwarmde kleding, of je kunt een verwarmde fles gebruiken op zijn buik, natuurlijk niet direct op de huid, maar gewikkeld in een doek. Als hij bij bewustzijn is, geef hem dan warm water, soep of een andere vloeistof om te drinken. Controleer tijdens het opwarmen regelmatig zijn lichaamstemperatuur en als deze niet stijgt naar 36,5ºC, dan is er niets meer aan te doen, in dergelijke gevallen moet je naar een dierenarts gaan. Let er bij het opwarmen natuurlijk ook op dat hij niet oververhit raakt. Als zijn toestand niet verbetert, is het tijd voor de dierenarts.
Geloof het of niet, zwangerschap heeft invloed op de thermoregulatie. De lichaamstemperatuur van een zwangere hond daalt tijdelijk 6-24 uur voor de verwachte bevalling, dus wees hier niet te bang voor, het is niet noodzakelijkerwijs een zieke hond.
Hoe weet ik of mijn hond koorts heeft?
In het geval van hyperthermie kan het dier de overtollige warmte die zich in zijn lichaam heeft opgehoopt niet afgeven. Dit kan optreden met of zonder koorts, wat betekent dat het niet altijd wordt veroorzaakt door een ziekte.
Als het zonder koorts optreedt, kunnen er verschillende oorzaken zijn. Een typisch voorbeeld hiervan is de hond die in de zomer in de auto wordt achtergelaten, of wanneer je te veel of in grote hitte met je huisdier beweegt, waardoor zijn lichaam oververhit raakt. Een zonnebadende hond is ook geen zeldzaam voorbeeld, omdat honden graag zonnebaden, vooral als de eigenaar ook graag in de zon ligt, maar kopiëren kan ernstige gevolgen hebben. Als je ziet dat hij graag zonnebaadt – hoewel ze instinctief weten wanneer het genoeg is – wees dan toch extra voorzichtig met hem en als je denkt dat hij oververhit kan raken, stuur of breng hem dan naar een schaduwrijke, koele plek.
De temperatuurstijging als gevolg van koorts is het gevolg van een ontsteking of infectieziekte, waarvan de typische symptomen kunnen zijn: overmatig hijgen, uitdroging, verwijde ogen, donkerrood tot blauwachtig paars droog tandvlees, dik speeksel – braken, verwarde of droevige houding, gebrek aan eetlust, opvallende lethargie, warme adem. Een vaak genoemd symptoom is de droge neus, maar dit is afhankelijk van de situatie en het ras, omdat honden ‘s ochtends bijvoorbeeld meestal een droge neus hebben, en sommige rassen hebben een drogere neus dan andere rassen. Bij aanraking voelt de onderkant van zijn buik heet aan, daarom probeert hij zijn hele lichaam af te koelen door koude plekken te zoeken waar hij kan liggen.
Langharige en typisch kortharige, platte gezichtshonden lopen een groter risico op oververhitting.
Na de bevalling kunnen we een gematigde temperatuurstijging bij moederhonden waarnemen, maar deze keert binnen een week terug naar normaal.
Wanneer kunnen we zeggen dat onze hond hyperthermisch is?
Zoals hierboven vermeld, kan de normale lichaamstemperatuur van een hond variëren afhankelijk van het ras, de grootte en de omstandigheden, maar over het algemeen kunnen we zeggen dat een hond ziek is bij temperaturen onder de 37,5ºC en boven de 39ºC, tussen deze twee waarden is alles in orde, volkomen normaal. Bij temperaturen boven de 41,2ºC moet rekening worden gehouden met bewusteloosheid.
Als de lichaamstemperatuur van de hond boven de 39ºC stijgt, kunnen we pas spreken van een hyperthermische toestand.
Wat te doen?
Preventie is belangrijk: stel je huisdier niet bloot aan extreme hitte, bescherm hem, zorg voor een schaduwrijke plek om af te koelen en vermijd sporten of te veel beweging in grote hitte.
Als oververhitting optreedt, net als bij onderkoeling, houd dan geleidelijke koeling in gedachten. Als je hem te snel probeert af te koelen, veroorzaak je trillingen, wat zijn lichaamstemperatuur zal verhogen, waardoor je het tegenovergestelde effect bereikt. Je kunt hem besproeien met koud water – maar niet ijskoud – het is belangrijk dat je zijn hele lichaam afkoelt met lakens of handdoeken. Vloeistofinname is natuurlijk ook essentieel, maar niet ten koste van alles, als het niet lukt, dwing het dan niet.
Als hyperthermie optreedt als gevolg van koorts…
We kunnen spreken van koorts bij temperaturen boven de 39ºC. 40 graden wordt al als gevaarlijk beschouwd, bij 41,2 graden kan bewusteloosheid optreden en is er een reëel risico op beschadiging van de inwendige organen. Koorts is altijd een teken van een ontsteking of ziekte, dus het is goed om te weten welke omstandigheden hebben geleid tot de verhoogde temperatuur.
Het kan een infectie zijn, een verzwakt immuunsysteem, een tumor of een stofwisselingsziekte.
Langdurige hoge koorts belast het lichaam, dus het eerste wat je moet doen is de temperatuur zo snel mogelijk verlagen en altijd een dierenarts raadplegen.
Geef je hond nooit menselijke koortsremmers, omdat sommige soorten giftig voor hem kunnen zijn. Vraag om hulp van een dierenarts.
Hoe meet je de temperatuur van je huisdier?
Vergeet de ouderwetse kwikhoudende thermometer! Dat kan gevaarlijk zijn vanwege het kwik, omdat de interne temperatuur van honden wordt gemeten via het rectum.
Welk instrument moet je gebruiken? Gebruik alleen een digitale thermometer met een flexibele punt! Omdat het in de anus moet worden ingebracht, is het raadzaam om het voor de procedure in te smeren of er vaseline op te doen zodat het gemakkelijker naar binnen glijdt.
Met een digitale thermometer kun je eenvoudig de temperatuur van je hond meten, maar als hij beweeglijk is, vraag dan een vriend om hulp, want dan wordt het een klus voor twee personen. Een van jullie houdt de hond vast met zijn been, terwijl de ander voorzichtig de thermometer plaatst. Moderne thermometers geven een signaal wanneer de meting is voltooid, dus daar hoef je je geen zorgen over te maken, je hoeft hem maar een paar millimeter/centimeter in te brengen en te wachten op het door het apparaat gegeven “piep” geluid, en dan heb je het gewenste resultaat
